1 Aralık 2011 Perşembe

Proje Nasil Çizilmeli

Bilim ve teknolojiyi insan ile bulusturan mühendislik mesleginin dallarindan biri olan Elektrik Mühendisligi ‘nin, elektrigin sosyal hayatimizdaki yerini hepimiz bilmekteyiz.Egitim , deneyim ve uygulama edinilen ,matematik, doga ve mühendislik bilimleri bilgileri sonucu kazanilan formasyonun ,insanlik yararina bir gereksinmeye yanit vermek üzere ekonomiklik ögeleri de göz önünde bulundurularak ; teknik agirlikli ekipmanlarin,ürünlerin,proseslerin,sistemlerin ya da hizmetlerin tasarimi hayata geçirilmesi,isletilmesi,bakimi,dagitimi,teknik satisi ya da danismanlik ve denetiminin yapilmasi ve bu amaçlarla arastirma-gelistirme etkinliklerinin de kullanilmasi,tasarlanmasi proje hizmetleriyle saglanabilmektedir.

Bu ay ki konumuz olan elektrik projesi çizerken dikkat edilmesi gereken hususlari 3 ana maddede toplayabiliriz ;


1-       Proje çizimi;


--- Görsel performans,görsel konfor, enerji sarfiyati ve maliyet yönünden verimlilik göz önünde bulundurularak aydinlatma yapilmalidir.(Aydinlatma Hesabi internet sitemizde mevcuttur.)
--- Iç tesislerde kullanilacak fis ve prizlerin anma degerleri 10A altinda olamaz.Belirli bir cihaz için öngörülen prizlerin anma akimlari cihaz gücüne uygun olacak ve bu prizlerin anma akimlari 16A altinda olmayacaktir.
--- Sayaç , kofre ve besleme hatti koruma elemanlarinin türü ,büyüklügü nereye konulacagi, besleme hattinin yapiya nereden girecegi belirtilmelidir.
--- Anma gerilimi 250V kadar olan elektrik devrelerinde kullanilacak anahtarlarin anma akimi 10A olmalidir.
--- Konutlarda salonlar ( 20 m2 den büyük alanli odalar) mutfak için en az 2’ser ,odalar ve banyo için en az 1’er priz tesis edilmelidir. Barakalar ,basit köy evleri hariç olmak üzere ayrica; çamasir makinesi ,bulasik makinesi ve müstakil linyeden 3 adet ayri linye tesis edilmelidir. Müstakil linyeden beslenen bu prizlerin güçleri söz konusu elektrikli cihazlarin asagida verilen güçlerden az olamaz :
Çamasir Makinesi : 2500W
Bulasik Makinesi  :2500W
Elektrikli Firin/Ocak :2000 W
--- Konutlar ile kres, çocuk yuvasi ,okul gibi çocuklarin bulundugu yerlerde prizlerin (shutter) tip olmasi tavsiye edilir.
--- Priz devreleri aydinlatma devrelerinden ayri olmalidir.Ancak zorunlu durumlarda ve tablolardan her birinde yalniz bir priz bulunmasi durumunda aydinlatma devresine en çok bir priz baglanabilir.Gerektiginde priz devresine de bir lamba baglanabilir.
--- Aydinlatma sortileri en az 1.5 mm2 ve aydinlatma linyeleri için en az 2.5 mm2 kesitli bakir iletkenler kullanilmalidir.Priz sortileri ve linyeleri için en az  2.5 mm2 kesitli yalitilmis bakir iletkenler kullanilmalidir.
--- Kullanisi bakimindan özel bir durumu olmayan küçük alanli yapi birimleri için aydinlatma hesabi gerekmeyebilir.Bu durumda aydinlatma gücü ,m2 basina 12W (12V/m2) alinabilir.
--- Konutlarda en az iki adet aydinlatma linyesi bulunmalidir.
--- 1 fazli priz linyesinde baglanacak sorti sayisi ,priz güçleri 1 fazli priz için en az 300W (konutlarda müstakil linyeden beslenen prizler hariç) ,3 fazli priz için 600W olmak üzere ihtiyaca göre belirlenmelidir.
--- Aydinlatma ve priz devrelerine baglanacak sorti sayisi 1 fazli devrelerde aydinlatma için 9, priz için 7 den fazla olmamalidir.
--- Bir buata 4 baglanti ucu geçebilecek ,bu sayi asildiginda kara buat veya ek kutusu konulmalidir.


--- Projelerde kullanilan tüm pano ve dagitim kutulari özel harf veya yazilarla kodlanmalidir.
--- Iç mimari tasarimina ,mekanik tesisat yerlesim gücüne dikkat edilmeli,statik kalip plani mimari projede görünmelidir.
--- Aydinlatma ve priz linyeleri ayri ayri olmali, kolon linye hatlari tablolardan çikis sirasina uygun olarak numaralandirilmali ve tablo kodu yazilmalidir.
--- 200 m2 den büyük yapilarda yangin ihbar sistemi projelendirilmelidir.Mevcut yangin yönetmeligine uyulmalidir.
--- Yangin pompasi ,paratoner konulmasi gereken projelerde TSE yönetmeligine göre projelendirilme yapilmali, acil aydinlatma armatürleri kullanilmalidir.
--- Asansör projeleri asansör yönetmeligine uygun hazirlanmali ,asansör tablosu detayi, besleme hatti ve makine dairesi ile kuyu aydinlatmasi projede gösterilmelidir.
--- Konutlarda en az 2 , isyerlerinde en az 3 adet telefon sortisi olmalidir.
--- Anma gücü 0.5 kV geçmeyen 1 fazli motorlar, elektrik priz linyelerine baglanabilir. 0.5kV- 3kV kadar olan linyeler için ayri hat çekilir. Anma güçleri 3kV dan büyük motorlarin 3 fazli sebekelere baglanabilmeleri için 3 fazli olmalari gerekir.
--- 15 kW geçen yapilarda kompanzasyon yapilmalidir.
--- Paratoner (TS  622)  Yönlendirme levhalari (TS 10691) Acil aydinlatma armatürleri (TS 10545) göre yapilmalidir.
--- Projelerde zayif akim ve kuvvetli akim ayri paftalarda çizilmelidir.
--- Vaziyet plani, baslik, kolon semasi, sembol listesi ve proje raporu ayrintili bir sekilde gösterilmelidir.
---Projelerde iletken renk kodlari;
Üç fazli sistemlerde ; koruma iletkeni yesil bantli-sari,nötr iletkeni açik mavi,faz iletkenleri TSE standartlarina uygun olarak R-gri,S-siyah,T-kahverengi seçilmelidir.
Üç fazli sistemin devami durumundaki bir fazli sistemde,faz iletkeni gri veya kahverengi seçilmelidir.
Özel durumlarda ise kullanilan iletkenin renkleri tanimlanmalidir.
--- Kat tablolari girisinde,30mA esik korumali kaçak akim rölesi kullanilmalidir.Ana tabloda ise 300mA esik korumali kaçak akim rölesi kullanilmalidir.
---Sayaç panosu detaylari verilmelidir.
---Bina ana besleme hattinin kesiti ve cinsi ,yaklasik uzunlugu ,direk no su gibi bilgiler ile temel topraklama detaylari projede belirtilmelidir.
--- Makine dairesinde en az bir isik sortisi ve bir toprak priz bulunmus ve bu sortiler müsterek tablodan bagimsiz çekilecek bir linyeden beslenmelidir.Asansör besleme hatti kesiti asansörün güç ve kapasitesine göre hesaplanmalidir.bu kesitin en az 4*6 mm2 olacak ve çikisi müsterek tablodan  uygun bir salter ile yapilmalidir.


2-       Hesaplar ;


--- Ilk etapta bütün panolarin yükleme cetvellerinin ve genel yükleme cetvellerinin yapilmasi gerekmektedir.
--- Bir aydinlatma linyesine baglanacak sorti sayisi, linyenin gücü ve gerilim düsümüne bagli olarak belirlenir.
--- Konutlarda bir dairenin es zamanli yükünün belirlenmesinde es zamanlilik kat sayisi esas alinmalidir. Kurulu gücün 8 kW kadar olan bölümü için %60 ,gücün kalan bölümüm için %40 alinmalidir. Bütün konutlarda es zamanli yük 3 kW az olmamalidir.(Es zamanlilik katsayilari internet sitemizde mevcuttur.)
--- Konut ve sanayi projelerinde aydinlatma hesabi ve akim kontrolü açik bir sekilde belirtilmelidir.
--- Jeneratör ,trafo ,yangin pompasi ,kompanzasyon ,topraklama hesaplari ayrintili sekilde yapilmalidir.
--- Gerilim düsümü ;yapi baglanti kutusu ile tüketim araçlari arasinda ;
Aydinlatma ve priz devreleri için %1.5
Motor devreleri için %3
Transformatör ,yapi veya yapi kümesi için de ise yukaridaki degerlere %5 ilave edilir.
Gerilim düsümü hesaplarinda hattin reaktansi dikkate alinmalidir.
--- Enerji odasi ve kablo bacasi bulunan projelerde enerji odasi ve kablo bacasi hesaplari, detaylari gösterilmelidir.
---Projelerde, ana besleme,kolon en uzun linye hatti için gerilim düsümü hesabi yapilmali.iletken kesitleri,akima göre kontrol edilmelidir.Ana besleme hatti ve kolon hatlari için,talep faktörleri dikkate alinmali ve gerilim düsümleri talep faktörüne göre hesaplanmalidir.


3-       Uygulama ;


--- Projelerde kullanilacak tüm malzemelerin zorunlu standartlara uygun olmali ve uygulama projelerinin yapiminda; ulusal ve uluslararasi standartlara  uyulmalidir.Projelerde EMO tarafindan belirlenen semboller kullanilmali,liste disi sembol kullanildiginda mutlaka açiklama listesi verilmelidir.
--- Projelerde mimari planlar 0.2 mm,kuvvetli kolon hatlari 0.6mm ,linyeler 0.4-0.5 mm, zayif akim hatlari 0,2-0,3 mm kalinlikta çizilmelidir.
--- Betonarme kirislerin yanina zorunlu kalmadikça buat ve ek kutusu konulmamalidir.
--- Baca veya baca çevresinden tesisat geçirilmemeli islak hacimlerde buat kullanilmamalidir. (Zorunlu durumlarda özel sizdirmazligi saglanmis buat veya kutu kullanilmalidir.)
--- Anahtarlar zeminden 110 cm yukarida
     Prizler zeminden 40 cm. yukarida
     Aplikler zeminden 190 cm. yukarida
    Tablolar zeminden 200 cm. yukarida
    Buatlar zeminden 220 cm. yukarida
    Yukaridaki elemanlar, kapilardan 30 cm. duvar birlesim noktalarindan ve pencerelerden 50 cm. uzaklikta olmalidir.
--- Iç tesislerde kullanilacak fis ve prizler Türk Standartlari’na uygun olmali ve bunlarin topraklama kontagi koruyucu kontak bulunmalidir.
--- Aydinlatma  ve priz linye hatlari ev tipi devre kesicilerle korunacaktir.priz linyeleri için kisa devre akimlari en az 3KA olmalidir.
---  Lambadan lambaya geçis yapilmasi durumunda,gerekçesi belirtilmis ve uygun klemensle baglanti saglanmalidir.
 ---Kablolarin giris ve çikislarinda yük akisina göre önce salter,sonra sigorta kullanilmalidir.
---Salterlerin hareketli kontaklari,açik durumda ve enerjisiz olmalidir.
---Asansör dairesi tesisati etanj olmalidir.asansör topraklama hatti asansör kumanda panosuna kadar bagimsiz bir hat çekilmelidir.
---Bina girisinde,binadaki toplam telefon sortisine yetecek kapasitede %20 yedek hat baglantisina uygun Bina Telefon Dagitim Kutusu (BTDK) konulmalidir.

Kaynaklar;                                                                             
TMMOB Ankara Subesi çalisma raporu                             
(TMMOB EMO)  Elektrik iç tesisler yönetmeligi               
Bayindirlik ve Iskan bakanligi proje kontrol formlari      

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder